Dlaczego bursztyn nazywano złotem północy?

Bursztyn jest zastygłą żywicą kopalną liczącą wiele tysięcy lat. Kamień ten cieszył się ogromną popularnością już wiele tysięcy lat przed naszą erą. Był nie tylko ozdobą, ale również kamieniem leczniczym. W wielu regionach świata bursztynowi przypisuje się właściwości magiczne (ma odpędzać złe moce, a jednocześnie przynosić szczęście posiadaczowi amuletu). Nawet 90% światowych zasobów bursztynu stanowi bursztyn bałtycki. Z perspektywy starożytnych Rzymian oraz Greków było to złoto północy. W niniejszym artykule tłumaczymy, dlaczego bursztyn nazywano złotem północy. 

Kilka słów o historii bursztynu bałtyckiego

Morze Bałtyckie jest jednym z najmłodszych mórz na świecie i liczy ok. 14,000 lat. To wtedy rozpoczął się proces topnienia ówczesnego lądolodu skandynawskiego. Dawniej na miejscu Bałtyku znajdywały się lądy porastane przez drzewa, w tym również Pinus succinifera z rodziny sosnowatych. Nazwę tę tłumaczymy jako drzewo bursztynodajne, bo to właśnie z żywicy tego gatunku drzewa pochodzi spora część światowego zasobu bursztynu, w tym również bursztyn bałtycki. Warto zauważyć, że bursztyn bałtycki stanowi nawet ok. 90% wszystkich bursztynów dostępnych na świecie. 

Jak się okazuje, już w późnym paleolicie (ok. 8 tys. lat p.n.e) wykonywano ozdoby oraz amulety z bursztynu bałtyckiego. Był to również bardzo popularny kamień leczniczy. A zatem, bursztyn bałtycki trafił w różne regiony świata na wiele lat wcześniej, zanim na terenach ówczesnej Polski pojawiły się pierwsze osady. Złoto północy, czy też złoto Bałtyku cieszyło się ogromną popularnością w starożytnym Rzymie oraz w całym basenie Morza Śródziemnego. Już od V wieku p.n.e. organizowane były wyprawy w poszukiwaniu tego surowca. Co ciekawe, pierwsze wyprawy rzadko docierały do samego Morza Bałtyckiego. Wcześniej kupcy napotykali Celtów, którzy chętnie sprzedawali swoje zapasy bursztynu bałtyckiego. 

Bursztyn bałtycki jako kamień ozdobny i leczniczy

Bursztyn bałtycki już w okresie późnego paleolitu był wykorzystywany do produkcji ozdób oraz prostej biżuterii, np. w formie koralików i bransoletek. Ozdoby z bursztynu odnaleziono na stanowisko archeologicznym założonym we wsi Niedźwiedziówka w powiecie nowodworskim. Największą wartość uzyskują bursztyny zawierające inkluzje, czyli zachowane i zatopione w żywicy organizmy zwierzęce i roślinne. Niektóre z nich mogą należeć do gatunku wymarłego. Warto zauważyć, że w wielu regionach świata wierzono w magiczne właściwości bursztynu. Niektórzy wciąż wierzą, że bursztyn odpędza złe moce, przynosi szczęście, a także przyciąga prawdziwą miłość. 

Bursztyn był ceniony także jako kamień leczniczy. Do dziś jest zresztą wykorzystywany do produkcji nalewek, herbat, a także naparów ziołowych. Z potwierdzonych właściwości leczniczych wymienić możemy właściwości antybakteryjne, korzystny wpływ na pracę tarczycy, stymulację układu nerwowego, czy też usprawnioną regenerację. W dawnych czasach, gdy o zdrowie dbano wyłącznie przy pomocy medycyny naturalnej, bursztyn miał ogromną wartość. Zresztą i dziś wiele osób ceni sobie naturalne techniki lecznicze. To właśnie szerokie zastosowanie bursztynu sprawiło, że dawniej nazywano go złotem północy. 

Złoto północy – dlaczego w ten sposób określano bursztyn?

Bursztyn wiele tysięcy lat przed naszą erą dotarł do wielu różnych zakątków świata, w tym również do Chin oraz Indii. Do dziś zresztą bursztyn jest uznawany za jeden z atrybutów Buddy. Dla wielu ówczesnych cywilizacji Morze Bałtyckie, z którego pochodził bursztyn, było odległym krańcem świata, do którego dotrzeć mogli jedynie najwytrwalsi handlarze. I to główny powód, dla którego bursztyn osiągał astronomiczną wartość i był wymieniany za szczere złoto, które było łatwiej dostępne. I tak narodziło się określenie złoto północy. Dziś funkcjonuje również nazwa złoto Bałtyku.

Z czasem oczywiście bursztyn powszechniał, ale jego ceny wciąż znajdują się na wysokim poziomie. Dawniej złoto północy cieszyło się ogromną popularnością ze względu na szerokie zastosowanie. Jak już wiemy, była to nie tylko wyjątkowa ozdoba, ale również znany kamień leczniczy oraz talizman, któremu przypisywano magiczne moce. Bez wątpienia mistyczne właściwości bursztynu również miały ogromny wpływ na to, że wielu możnych i bogatych ludzi chciało dawniej nosić przy sobie ozdoby z prawdziwym złotem północy. 

Bursztynowy szlak z czasów starożytnych

Już w V w. p.n.e organizowane były pierwsze wyprawy na północ w celu pozyskania bursztynu. Głównie po złoto północy udawali się kupcy ze starożytnego Rzymu. Pierwsze wyprawy nie docierały jednak do samego Bałtyku. Kupcy wcześniej natrafiali na swojej drodze na Celtów, którzy byli pośrednikami wymiany handlowej. Dopiero w I wieku n.e. po podboju terenów nad środkowym Dunajem rozwinął się bezpośredni handel. Jeden z ważniejszych szlaków wiódł z Panonii do Sambii. Szlak wiódł przez współczesne tereny Śląska, Wielkopolski oraz Kujaw. Szczytowy okres handlu na szlaku bursztynowym przypada na III wiek. Od połowy IV wieku wymiana handlowa na tej trasie zaczęła stopniowo wygasać. 

Złoto północy. Do czego dawniej wykorzystywano bursztyn bałtycki?

W czasach starożytnych bursztyn był noszony przede wszystkim jako talizman w formie wisiorków, naszyjników, ale również bransoletek. Na bazie bursztynu powstały również naturalne lekarstwa. Z czasem zastosowanie bursztynu stawało się coraz szersze, a kamień ten był wykorzystywany jako ozdoba w wielu przedmiotach codziennego użytku. Wykorzystywano go chociażby jako ozdobę eleganckich mebli. Do dziś wyobraźnię rozpala zaginiona Bursztynowa Komnata, czyli wystrój komnaty z XVIII wieku zamówiony przez Fryderyka I u gdańskich artystów. Współcześnie z bursztynem spotkamy się przede wszystkim w biżuterii. Szeroki wybór biżuterii z bursztynem oferuje sklep internetowy Lawaiia. Dominują tu wyroby z bursztynu bałtyckiego, czyli złota północy. 

Czy bursztyn jest droższy od złota?

Wiemy już, że w czasach starożytnych bursztyn był wymieniany za szczere złoto i to właśnie ze względu na jego wysoką wartość oraz unikalny charakter nazywano go złotem północy. A jak to wygląda w czasach współczesnych? Czy bursztyn jest droższy od złota? Największe wartości notują czyste i przejrzyste bryły bursztynu miodowego. Za kilogram takiego bursztynu trzeba zapłacić nawet ok. 20,000 zł. To dużo, aczkolwiek kilkukrotnie mniej od złota, które na ten moment jest wyceniane na ok. 62,000 dolarów. Istnieją jednak droższe bursztyny. Chodzi tu o bursztyny z inkluzją, czyli zachowanym organizmem zwierzęcym lub rośliną. Jeśli jest to okaz zachowany w idealnym stanie, a inkluzja należy do bardzo rzadkich lub wymarłych już gatunków, wówczas wartość kolekcjonerska takiego bursztynu może być ogromna. 

Ile obecnie kosztuje bursztyn bałtycki – złoto północy?

Dostępność bursztynu w czasach teraźniejszych jest oczywiście nieporównywalnie wyższa, niż w czasach starożytnych. Jednak zasoby tego surowca wciąż są ograniczone, co zresztą widać po cenach. Chociaż złoto północy nie jest tak kosztowne, co prawdziwe złoto, to jednak za spore ilości bursztynu trzeba sporo zapłacić. Za gram nieprzetworzonych bryłek bursztynu bałtyckiego trzeba zapłacić ok. 100 – 150 zł.

Jeśli szukasz sprawdzonych ozdób i biżuterii wykonanych z prawdziwego bursztynu bałtyckiego, szeroki asortyment takich produktów znajdziesz w sklepie internetowym Lawaiia. Oferujemy naszym klientom bransoletki, kolczyki, zawieszki, wisiorki, broszki, a nawet spinki do mankietów z bursztynem. Złoto Bałtyku to wciąż wyjątkowa ozdoba, która hipnotyzuje swoim wyjątkowym wyglądem i stanowi ciekawą propozycję na prezent dla bliskich nam osób. Ponadto, wciąż nie brakuje osób, które wierzą, że bursztyn to amulet, który przynosi szczęście. W związku z tym, niektóre ozdoby mają kształt koniczynki lub słonika.